1 Nisan: Sizce de Şaka Günü mü?

1 Nisan’da insanların birbirlerine neden şaka yaptığı ve bunun gelenekselleşmiş olması şaka yapmak isteyen insanlar için hep merak konusu olmuştur. İnanç, kültür ve dil birliği olmayan ve farklı efsanelerinin olduğu 1 Nisan Şaka Günü, dünyanın çeşitli ülkelerinde bilinmektedir.

Antik Roma’da Hilarya adı verilen ve 1 Nisan’a benzer bir bayram da kutlanmaktadır. Hindistan ülkesinde ise şaka bayramı sayılan Holi, 31 Mart’ta kutlanılıyor.

1 Nisan Şaka Günü Tarihçesi

Jül Sezar‘dan 1610 sene sonra, 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles’ın kullandıkları takvimi değiştirerek yılın başlangıcını Ocak ayının ilk gününe alması ve içinde bulundukları zamanın iletişim koşullarından dolayı halktan bazı kesimin haberi olmaması sebebi ile halk verilen bu kararı protesto amacıyla eski takvimi kullanma kararı almalarına neden olmuştur. Charles’ın bu kararına karşı gelen halk, 1 Nisan tarihinde hediyeleşmeye, partiler yapmaya devam etmişlerdir. Yeni takvimi bilen ve uygulayan kesim ise karşı gelen halkı ‘1 Nisan aptalları’ olarak nitelendirmiş ve 1 Nisan’a ‘Bütün Aptalların Günü’ ismini vermişlerdir. 1 Nisan tarihinde protestocu halka hediyeler götürmüşler, planlanmamış partilere davet etmişler, gerçek olmayan haberlerle insanların kafasını karıştırmışlardır.

Yıllar geçtikçe takvimde bulunan aylara alışan ve Ocak ayının yılın ilk ayı olmasına alışılınca, Fransızlar 1 Nisan tarihini kültürlerinde yer alan bir parça olarak gördüler. Zaman geçtikçe bu geleneği zenginleştirerek ve yayarak devam ettirdiler. Fransız kökenli bu geleneğin İngiltere’ye varması yaklaşık iki yüzyıl sürmüştür. Oradan da diğer ülkelere ve bütün dünyaya yayılmıştır.

1 Nisan İçin Bilinen En Eski Hikaye

1 Nisan şakalarının aslında Müslümanlar için hoş olmayan çıkış tarihi şu şekildedir; 15.yüzyılın son çeyreğinde, Haçlı ordusu İspanya topraklarında bulunan Endülüs Müslümanlarının son kalesi olan Gırnata’yı kuşatır. Uzun süren kuşatmaya ve kışın soğuğuna karşı kale kendini korumaya devam ediyordur. Haçlılar bu durumun ne kadar zor olduğunun bilincindedir ve Haçlı komutanı kaleyi ele geçirmek için taktik düşünmeye başlar. En son aklına geldiği düşünceyi gerçekleştirmek için 31 Mart tarihinde kalenin önüne giderek elindeki İncil ve Kur’anı Endülüs Müslümanlara seslenir; “Şu iki kitap üzerine yemin ederim ki, teslim olursanız bu akşam size bir şey yapmayacağım”. Bu sözlerine inanan Müslüman halk kendi canlarının bağışlanması karşılığında kaleyi teslim ederler.

1 Nisan tarihinde Haçlı komutanı ordusuna Müslümanların öldürülmesini emreder. Bunun üzerine Endülüs Müslümanları, Haçlı komutanına verdiği sözü hatırlatır. Bunun üzerine Haçlı komutanı ”verdiğim söz dün için geçerliydi” der ve bütün Müslümanlar orada şehit edilirler. Hikayeye göre katliamın yapıldığı gün, Hristiyan kesim tarafından ‘Hile Günü’ olarak adlandırılır. İslam Devletleri arasında da yaygınlaşan ve aslında binlerce Müslümanın katledildiği gün, şaka günü olarak kutlanılır.

Fransızların “Nisan Balığı” Kavramı

Şaka gününe bazı ülkeler  ‘Nisan Balığı’ kavramıyla tabir etmektedirler. Fransa’da Nisan ayı döneminde balık avcılığının yasak olmasından ötürü bazı şakacı insanların balık avlayan insanları kandırmak amacıyla nehirlere ‘Nisan Balığı’  diye seslenerek ve çiroz ringa balıkları atmaları sebebiyle bu tabir ortaya çıkmıştır. Günümüzde önceleri yapılan bu gelenek yapılmasa da balık şeklinde şekerleme ve çikolata yenilerek ve şaka seven insanların yapmış oldukları kağıttan balıkları insanların arkasına iliştirerek, dost olanlar birbirlerini işleterek özel şaka geleneğini yaşatmaya devam ediyorlar.

Diğer Ülkelere Göre 1 Nisan Şakası

Nisan 1 ile ilgili başka bir efsane de Pagan kültüründe kutlanan Fous bayramıdır. Antik Roma’da Hilarya adıyla benzer bir bayram da kutlanmaktadır. Hindistan’da ise bu bayram 31 Mart’ta Holi adıyla kutlanmaktadır. İskoçya 1 Nisan’ı Gowk veya Cuckoo günü olarak kutlarken, İngiltere, April Fools’ Day yani Nisan Kaçıklar Günü olarak kutlamaktadır.

Şaka günü ya da Nisan Balığı olarak Kanada, İsviçre, Hollanda, ABD, Japonya ve Belçika gibi dünyadaki pek çok yerde bilinir.

1 NİSAN ŞAKASI NE ZAMAN BAŞLADI? yazımızı okumak için tıklayınız.

Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.