40 PARALIK ADAM

40 PARALIK ADAM;

Şimdi kolaylıkla, bedel ödemeden kazandığımız bu hak, yıllar önce pek çok öğrenci tarafından kazanılmıştı aslında…

40 PARALIK ADAM

Cumhuriyet öncesi Türkiye’sinde pek çok yabancı şirketin, geniş haklar elde ettiği yatırımları vardı. Fakat artık Cumhuriyet ilan edilmişti ve bağımsız, ne istediğini, haklarının ne olduğunu bilen bir Türkiye vardı ki bunun sonucunda önceden yapılan antlaşmalar tekrar masaya yatırılacak, bizim şartlarımız sunulacaktı. Kabul etmeyen ülkelerle işbirliği noktalanacaktı.

Birlikte çalışılan ülkelerden biri de Belçika’ydı. Tramvayla taşımacılık hakkının üstlenmişti. Bizim şartlarımızı da kağıt üzerinde kabul etmişti. Bu şartlardan biri de tramvaya binen öğrencilerden tam biletin yarısı kadar ücret almaktı. Kabul ettiği bu hakkı uygulamada pek de gönüllü değillerdi. Biletçi her defasında tam ücret istemekten geri kalmamıştı. Gençler hakkını arıyordu. Esasen paranın derdinden çok bağımsız Türkiye’nin haklarını savunmaktı niyetleri.

O dönemlerde tam bilet 80 liraydı. Basit bir hesap yaptığımızda yüzümüzde bir tebessüm belirmiştir mutlaka. Evet, evet öğrenci bileti de 40 liraydı. Günümüzde dahi insanları aşağılamak için kullanılan, kalıplaşmış bu ifade değil midir? Kimler için kullanıldığı ise içler acısı…

Belçikalı şirket tramvaylarda çıkan tatsızlıklardan ötürü sözüm ona hakkını arayıp İstanbul Emniyeti’ne gidip her tramvaya bir polis memuru talebinde bulundu ve bu isteği kabul edildi. Polis memurlarının varlığı Cumhuriyet gençlerini yıldırmıyordu. 15 Kasım 1924 yılında ilk öğrenci eylemi yapıldı. Tüm öğrenciler farklı duraklarda tramvaya binip 40 para uzatacaktı. Karar alınmıştı. Harbiye’de binen öğrenciler söylendiği gibi 40 para uzattı ve tartışmanın fitili yakıldı. Tramvay ilerleyen yolda durup öğrencileri indirdi. Burada da bir tamir çalışması vardı, tramvay yetkilileri, işçiler hep buradaydı. Tam da o mevki de işçiler tarafından öğrenciler dövülmeye başlandı, ardından silah sesleri… Ne yazık ki orada iki öğrenci kanlar içinde cansız bedenleriyle yatıyordu.

Şimdi kolaylıkla, bedel ödemeden kazandığımız bu hak, yıllar önce pek çok öğrenci tarafından kazanılmıştı aslında…

EDA ÜÇKARIŞOĞLU

Diğer Tarih yazılarımızı okumak için tıklayınız.