Türklerin ve Selçukluların Malazgirt’e Kadar Dini Serüveni

Türklerin Anadolu’ya ilk giriş yaptığı dönemler aslında Malazgirt’ten daha öncelere dayanır. Konumuz yurt aramak olduğundan ona göre ilerlemek daha mantıklı olacaktır. Öncelikle Türkler, Anadolu’ya yurt aramak için 1071’de değil 1015 yılında Çağrı Bey’in keşif akınlarıyla girdi. Sonrasında Sivas’a kadar ilerledi. Çağrı Bey, 1021 yılında bu akınlarda çatışmalara da girişti. Yine de daha tam yurt aramak için yeterli güçle gelinmedi. Peki bunun nedeni ne olabilir?  Buna cevap arayacak, Türklerin tarihteki dini serüvenini inceleyeceğiz. Böylece başlığın konusuna da cevap vermiş olacağız.

Türklerin ve Selçukluların İslam Öncesi Serüveni

Oğuz Yabluğu adında Orta Asya’da bir devletimiz var. Gitmesek de görmesek de o devlet bizim devletimizdir. Bu Yabg

uluk tarihteki ilk ve tek Musevi devletimiz olan Hazarlara bağlıydı fakat Hazarlar gücünü kaybedince bağımsızlığını kazandı ve kendine Hazar’ın doğusunu yurt edindi. Oğuz Yabguluğu gittikçe güç kazanırken bir komutanının (subaşı) yıldızı parladı. İsmi Dukak olan bu komutan Demir Yaylı lakabına sahipti. İşte tarihte Selçukluların atası bildiğimiz kişi kendisidir. Dukak’ın oğlu Selçuk Bey babası vefat edince babasının görevini aldı ve komutanlığa devam etti. Böylece Oğuz Yabluğu ile arası açılmaya başlamış devletin hakanı ile ters düşmeye başlamıştı. Gel zaman git zaman bu ayrılık derinleşti ve Selçuk Bey hayatından şüphe etmeye başladı. Bu yüzden Türk tarihini değiştirecek bir karar alarak Merv’den Cend’e göç etti. Bu bölge Müslüman devletlerin güçlü olduğu bir bölgeydi ayrıca Selçuklu (aslında yine Oğuz Türkleri) Türkleri nüfuzunu arttırmak zorundaydı. Yanında Müslüman devletler, arkasında Oğuz Yabluğu arasında kalıp döneminin ilk karışık tostu olabilirdi.

İslamiyeti Kabul Ettikten Sonraki Süreç

Selçuk Bey İslamiyeti kabul etmiştir. Böylece bölgesindeki diğer Müslüman devletlerin saygısını ve desteğini kazanarak, nüfuz ve prestijini arttırmıştır. Hatta gücü öyle bir noktaya gelmiştir ki Oğuz Yabluğu’nun vergi memuru gelince “Biz kafirlere vergi vermezük” diyerek resti çekmiştir. 1040 Dandanakan Savaşı’nda ise iki Müslüman Türk devleti karşı karşıya gelmiştir. Hatta rivayetlere göre Gazne ordusu Selçuklu ordusuna cuma namazı kılarken saldırmıştır. Göçten sonraki süreçte Selçuklular, Maveraünnehir’in doğusundaki bölgede nüfuzunu sürekli artırdı. Öyle ki ilerleyen süreçte Abbasi Halifeliği’nin koruyuculuğunu yapacak düzeyde bir ilerleme kaydetti. Şii Büveyhilerin tehdidi altında olan Abbasiler bu süreçte yanlarında yeni, İslamiyeti seçmiş Selçukluları buldu. Neredeyse Abbasilerin başkenti Bağdat’ı ele geçirmek üzere olan Büveyhilerin tehdidini Selçuklular yok etti. Abbasilerin bu tehditten kurtulmasını sağlayan Selçuklular zaman içinde Abbasiler ile ilişkisini de güçlendirdi. Abbasi Halifesi Kaim Biemrillah, Çağrı Bey’in kızı ile evlenerek ittifakı daha ileri bir noktaya taşıdılar. Böylece Bağdat’ta ve çevresinde Selçukların önderliğinde ‘’pax’’ yani barış dönemi başladı.

Sultan Melikşah döneminde Abbasiler üzerine baskı arttı ve ilişkiler bozuldu. Selçuklular bu süreçten sonra dosta düşmana bölgedeki gücün kendileri olduğunu hissettirmeye başladı. Bu kıssadan hisse ile Selçuklu Türklerinin İslamiyet ile olan ilişkisinin kısa sürede yoğunlaştığını görüyoruz. Yine de buna genel ölçekte tüm Türk boylarına mâl edemeyiz. Buradan yola çıkarak Türk Tarihi’nin komplike bir tarih olduğu bir gerçektir. Konargöçer bir yapıda olduğumuz için her bir Türk boyunun yaptığı iş, inandığı din farklıdır. Mesela aynı dili konuştuğumuz dışarıdan baksan Anadolu Türk’ü diyeceğiniz Gagavuz Türkleri Ortodoks Hristiyan’dır. Türk tarihi kesip atılacak siyasi malzemelere konu edilecek düzeyde basit değildir. Türkler (Selçuklu, Oğuz Türkleri) bilinen klişe tarihte 1071 Malazgirt Savaşı’nda Müslümandır. Türklerin bir kısmı çok geç İslamiyete geçmiştir. Mesela Kırgızlar XVII. yüzyılda İslamiyete geçiş yaptılar.