Teknolojiyi Reddeden Topluluk Amişler

Medeniyetin ortasında mum ışığında yaşayan insanlar topluluğu Amişleri gelin hayat şartlarını geleneklerini birlikte inceleyelim.

Teknolojiyi Reddeden Topluluk Amişler

Orta çağ hayatı sürdüren ilginç bir tarikata mensuplar ve Türkiye ile de çok derin sıra dışı bir bağları var. Katolikler tarafından katledilmeye başlanan bu nedenle Almanya’dan İstanbula’a gelen Amishler, büyük bölümü Kars bölgesine yerleşmiş, Daha sonra İzmir ve İstanbul’a göç etmişlerdir. 1. Dünya savaşında Kars bölgesinde Ermeniler ve Ruslar’ın baskısına maruz kalan Amişler Amerikanın Pensilvanya bölgesine göç ederek burada yaşam kurdular. Bugün Kars kaşar peyniri olarak bilinen lezzet İsviçre’den gelip buraya yerleşen Amishlerin bıraktığı bir mirastır.

O kadar içlerine kapanıklar ki İngilizceyi bile tam olarak hakim değiller. Kendi aralarında hala Almancanın kuzey lehçesi ile konuşuyorlar. Kurucusu Jakop Ammann (1644 – 1712 ya da 1730) adlı İsviçrelidir. Amişler, ismini İsviçreli Jacob Amman’dan alıyorlar.

Amişler askerlik ve vergi vermeyi reddettikleri için bir dönem Amerika da baskı altında tutuldukları halde halkın da destekleriyle kendi yaşamlarını korumayı başardılar. Kesinlikle vergi ödemiyorlar. Savaşa gitmeyi reddettikleri gibi savaşlar üzerinde konuşmayı bile reddediyorlar.

Amişler, çamaşır ve bulaşıklarını elde yıkıyorlar, akşamları mum ışığında oturmayı tercih ediyorlar, atlı arabanın yanı sıra zaman zaman bisiklet kullanarak ulaşımı sağlıyorlar ve akşama kadar tarlalarında çalışıp gün batımına yakın evlerine çekiliyorlar.

Amişler basit bir yaşama inanırlar, otomobil, telefon, elektrik gibi modern yaşamın kolaylıklarını kullanmaktan sakınırlar. Fayton kullanımı yaygındır. Bu insanlar kendilerini toplumdan dinsel inanışları yüzünden ayırırlar.

Çocukları erken yaşta yaşam tarzlarına alıştırmaya başlıyorlar. Çoğu Amiş genci 18 ile 20 yaş arasında evleniyor. Fakat 18 yaşına geldiğinde zaman çocukları Amiş olup olmamasını kendileri karar vermesine müsaade ediliyor.

Kendi cemaatleri dışında biriyle evlenmeleri yasak. Evlilikleri genelde görücü usulü oluyor. Bekar olan kızlar siyah başörtü takarken evli olansa beyaz başörtüsü takıyorlar. Her evde nerede ise 4 ve ya 5 çocuk var. Onlara göre çok çocuk bereket demek. Son 16 yılda nüfusları 125 binden 230 bine çıktı ve her ailenin 4-5 çocuk yapması sebebiyle de 2026’da nüfuslarının 500.000’i bulması bekleniyor.

Hastalandıklarında hastaneye gitmek yerine doğal tedavi yöntemleri deniyorlar. Hastanelik bir duruma gelinirse ise masrafları cemaat imece usulüyle ödüyor.Traktör kullanmıyorlar; bütün üretimlerini 17. yüzyıl aletleri yani saban ve benzeri aletlerle sürdürüyorlar.

Giyim tarzlarıyla da dikkat çeken bu topluluk, kıyafetlerini genelde kendileri dikiyor ve fermuar dahi kullanmıyor. Elektrik kullanmadıkları için çamaşır ve bulaşıklarını elde yıkayan Amişler, gün batımından sonra çalışmayı bırakıp evlerine gidiyor ve aydınlatma için gaz lambası kullanıyor.

İlginç yaşam tarzları sebebiyle yaşadıkları yerler turist akımına uğruyor fakat bundan biraz rahatsızlar. Fotoğraflandıklarında ruhlarının uçup gideceğine inanan Amişler, turistlerin onları fotoğraflamasına pek sıcak bakmıyorlar.

Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.