Tanrılar ve Tanrıçalar 4: Zeus 2

Antik Dönem dinleri hakkında konuşacak olursak, aklımıza ilk gelen isimlerden biri Olimpos dağının ve tanrıların kralı olan Zeus olur. O, gökyüzü, yıldırım, şimşek, gök gürültüsü, hukuk, düzen ve adelet tanrısıydı. İlk Yunanlar daha sonra Romalılar (Jupiter adıyla) ve dünyanın çeşitli yerlerindeki insanlar tarafından kendisine tapınıldı. Tanrıların babası olarak Zeus, her tanrının bireysel görevini gerçekleştirmesini sağlar, kötülükleri cezalandırır, uzlaşmayı sağlar ve adeta tanrıların danıştıkları, her şeyi bilen, güçlü arkadaşları gibidir.

Zeus sık sık insan yaşantısına müdahale etmekten de hoşlanır. Ölümlüleri dikkatlice izler, kötülük yapanları, sözünde durmayanları, yalan söyleyenleri ağır bir şekilde cezalandırır; hayırseverleri, adaletlileri, faydalı işler yapanları ödüllendirirdi. Çoğunlukla çok sayıda ölümlü kadınla girdiği aşk ilişkileriyle konuşulmuş olsa da,  yoksul koruyucusu olarak, yeryüzündeki varlıklı insanlardan onlardan daha az şanslı olan vatandaşların ihtiyaçlarını karşılamalarını istemiştir. Zeus hakkında bilinmesi gereken 11 bilgiyi bu listede derledik.

1-Zeus’un verdiği cezalar gerçekten şiddetli olabiliyor. Ondan egemenlik ateşini alıp insanlara veren Prometheus’u bir kayaya bağlatıp, her gün ciğerini kutsal hayvanı olan dev kartalına yedirtti.

2-Kızı Athena, Zeus’un başından doğmuştur. Athena en sevdiği çocuğudur. Yıldırımlarını ve Aegis(kalkan)’i Athena ile paylaşmıştır.

3-Zeus’a ithaf edilen Olympia Zeus Tapınağı, Atina’nın merkezinde devasa bir tapınaktır. Tapınağın yapımına M.Ö. 6. Yy’da Atinalı tiranlar döneminde başlanmış, M.s 2. Yy’da Roma İmparatoru Hadrian döneminde tapınak tamamlanmıştır. Yunanistan’ın en büyük tapınağı ve antik dünyanın en büyük kült heykellerinden birine ev sahipliği yapmıştır.

4-Zeus’un boğa kılığına girip, Europa’yı kaçırdığı sahnenin tasvirleri iki yunan euro’sunda ve Birleşik Krallık vize kartlarında kullanılmıştır.

Cambridge Üniversitesi profesörü Mary Beard, bu sahnenin kullanımının tecavüzü yüceltmek olduğunu söyleyip eleştirmiştir.

5-Seleukos hükümdarı Antiochus IV Epiphanes, Judean tapınağına Olympios Zeus heykeli diktirmiştir. Helenlenmiş yahudiler bu heykele Ba’al Shamen yani ”cennetin efendisi” demişlerdir.

6-Zeus Roma tanrısı Jupiter ile özdeşleştirilmiştir. Çeşitli tanrılarla da senkretik bir ilişki içerisindedir. Mısır tanrısı Ammon, Etrüsk tanrısı Tinia gibi.

7-Genellikle kehanet merkezleri Apollon, Themis gibi tanrıçalar ya da kahramanlara ithaf ediliyorken, Zeus’a adanmış bir kaç kehanet merkezi de vardır. Buna ek olarak bazı yabancı kâhinler kendilerini, Heliopolis(Lübnan)’deki Ba’al’lar gibi, Yunan Zeus’una veya Latin Jupiteri’ne adamışlardır.

8-Olympia, baş tanrı Zeus’un önemli bir merkezi oldu. Zeus’u onurlandırmak için dört yılda bir Olimpiyat oyunları yapıp ve her yıl da festivaller düzenlediler.

9-Zeus, verilen sözün ne olursa olsun tutulması gerektiğine inanırdı. Yalan söyleyerek birilerini aldatan kişileri cezalandırırdı.

10-Yanından ayırmadığı kutsal hayvanı altın kartaldır. Kartal da Zeus gibi güç, cesaret ve adalet sembolü olmuştur. Daha sonra kartal, Roma lejyonlarında kullanılan önemli bir simge olmuştur.

11-İslamiyet, Hristiyanlık, Yahudilik, Budizm diğer küresel dinlerden önce Zeus dünya çapında kabul görmüş ilk tanrıdır. Büyük İskender sayesinde, Zeus ve antik Yunan dini onun fethettiği yerlere gitti. Roma İmparatorluğunun yükselişi ile beraber Yunan dini benimsenmiştir. Böylece Zeus, dünyanın birçok farklı bölgesinde ibadet keyfini yaşayan ilk tanrı olmuştur.

Diğer Kültür Sanat yazılarımızı incelemek için tıklayınız.

Tanrılar ve Tanrıçalar 4: Zeus 1 yazımızı okumak için tıklayınız.