SEZGİSEL BESLENME NE DEMEK? YARARLI MI?

SEZGİSEL BESLENME NE DEMEK? YARARLI MI?

Sezgisel beslenme terimi 1995 yılında her ikisi de klinik diyetisyeni olan Evelyn Tribole ve Elyse Resch tarafından diyet dışı bir yaklaşım olarak tanımlanmıştır. Tribole ve Resch bu yöntemi, geleneksel olmayan bir diyet yaklaşımı ile ideal vücut ağırlığına ulaşmak için diyet içeren tipik halk sağlığı yaklaşımı arasında bir köprü olarak kurmuştur.

Sezgisel beslenme bireyin, vücudunun doğal olarak verdiği fiziksel açlık, tokluk ve doyum sinyallerini
dinleyerek ve bu sinyallere uyum sağlayarak yemek yeme biçimi olarak tanımlanmaktadır.

Bu kavram beslenme ve diyetetik alanında, diyetsiz yaklaşım (nondiet approach), normal yeme, uyuma dönük/ adaptif yeme (adaptive eating), akıllıca yeme (wisdom eating) ve bilinçli yeme (conscious eating) gibi kavramlar olarak da belirtilmektedir.

Sezgisel yemenin felsefesinde; insanların besinlerle ve bedenleriyle ilgili dışsal dürtülerin oluşturduğu bağımlılıklar vardır. Bireyler; bedensel imajlarını, yemek yeme ve egzersiz zamanlarını dışsal dürtülerle (örneğin, diyet programları, belli egzersiz programları, ölçekler) belirlediklerinde; kendi içsel dürtülerini ayırt edemezler. Sezgisel yeme ilkeleri; diyet algısını reddederek açlık ve tokluk sinyallerine göre yemek yemeyi öğretmeyi, besin ve vücut arasında sezgisel bir ilişki oluşturarak yemek yemeyi sağlıklı ve sürdürülebilir bir boyuta ulaştırmayı amaçlamaktadır.

İngilizcesi “intuitive eating” olan beslenme tarzı, Türkçeye “sezgisel beslenme” olarak çevrilebilir. Sezgisel beslenme mevcut kilo yönetimi stratejilerine göre daha sağlıklı, daha etkili ve daha doğal bir alternatif olarak önerilmiştir. Basitçe sezgisel beslenme, sizi vücudunuzun açlık ve tokluk sinyallerinin uzmanı yapan bir beslenme felsefesidir. Temel olarak, geleneksel bir kilo verme diyetinin tam tersidir. Neyden kaçınılması ve neyin veya ne zaman yenilmesi gerektiği konusunda bir talimat vermez. Bunun yerine, bu seçimleri yapmak için en iyi ve tek kişinin siz olduğunu öğretir.

Ön çalışmalar, sezgisel beslenme alışkanlığının “çok kısa sürede kilo kaybı” için geleneksel olarak kısıtlayıcı diyetlerden daha az etkili olduğunu göstermiştir. Ancak araştırmalar sezgisel beslenmenin, psikolojik sağlığa olan pozitif katkısını kanıtlamıştır.

Sezgisel beslenmenin vücudunuzu kabul etmeyi ve açlık ile doygunluk hislerinizi onurlandırmayı içeren 10 ilkesi vardır.

Diyet zihniyetini reddet — Diyet zihniyeti, sizin için işe yarayacak bir diyet olduğu fikridir. Sezgisel beslenme anti-diyettir.

Açlığınızı onurlandırın — Açlık düşman değildir. Aşırı derecede aç kalmanıza izin verirseniz, fazla yemek yemeniz muhtemeldir. Vücudunuzu besleyerek açlık belirtilerinize yanıt vermeyi öğrenmek, kendinize ve yiyeceğe olan güveninizin yeniden kurulmasında yardımcı olur.

Yiyeceklerle barışın — Yemek savaşını durdurun! Kendinize yemek için koşulsuz izin verin. Ne yemeniz veya yememeniz gerektiği hakkındaki fikirlerden ve suçluluk duygusundan kurtulun.

İçinizdeki gıda polisine meydan okuyun — Yemekler iyi ya da kötü değil ve yedikleriniz sizi iyi veya kötü yapmaz. Polis karakolu ruhunuzun derinliklerine yerleştirilmiştir ve yüksek sesle konuşarak negatif ve umutsuz ifadelerle suçluluk duygusunu uyandırıyor. Bu düşüncelere meydan okuyun.

Doygunluğunuza saygı gösterin — Artık aç olmadığınızı söyleyen vücut sinyallerini dinleyin. Yemeğin ortasında duraklayın ve ne kadar aç veya tok hissettiğinizi kendinize sorun.

Memnuniyet faktörünü keşfedin — Yemek yeme deneyiminizi eğlenceli kılın. Size iyi gelen bir yemeği oturarak yiyin. Gerçekte istediğinizi yediğinizde elde ettiğiniz zevk, tatmin duygusunu hissetmenize yardımcı olacaktır.

Yiyecek kullanmadan duygularınızı onurlandırın — Duygusal beslenme, duygularla başa çıkma stratejisidir. Anksiyete, yalnızlık, can sıkıntısı, öfke hepimizin yaşam süresince tattığımız duygulardır. Yemek bu duyguların hiçbirini düzeltmez. Bir şey olursa, duygusal bir açlık için yemek yemek, yalnızca uzun vadede daha kötü hissetmenize neden olacaktır. Yiyecek yemeden rahatlamanın, dikkatinizi başka yöne çekmenin ve sorunlarınızı çözmenin yollarını bulun.

Vücudunuza saygı gösterin — Genetik planınızı kabul edin. Vücudunuzu nasıl göründüğünüzü eleştirmek yerine, olduğu gibi yetenekli ve güzel olarak kabul edin. Böylece olduğunuz kişi hakkında daha iyi hissedebilirsiniz.

Egzersizle farkı hissedin — Sadece aktif olun ve farkı hissedin. Egzersizin kalori yakma etkisinden ziyade vücudunuzu hareket ettirmenin nasıl bir his olduğunu düşünün. Odağı kilo vermek yerine enerjik, güçlü ve canlı hissetmeye kaydırın.

Sağlığınızı onurlandırın (Nazik Beslenme) — Kendinizi iyi hissetmenizi sağlarken sağlığınıza ve zevkinize uygun yiyecek seçimleri yapın. Sağlıklı olmak için mükemmel bir diyet yapmanız gerekmediğini unutmayın. Dengeli beslenerek, birdenbire bir besin eksikliğine maruz kalmazsınız ya da bir atıştırmalık, bir öğün veya bir günlük yemekten kilo almayacaksınız.

Özetlemek gerekirse, sezgisel beslenme yiyecek ve beden imajına karşı sağlıklı bir tutum geliştiren bir yeme tarzıdır. Fikir, açken yemek yemeniz ve doluyken de durmanız gerektiğidir.

Neyin, ne zaman ve nasıl yenileceği konusunda diyet kitaplarına ve sözde uzmanlara güvenmek, bedeninize ve sezginize güvenmekten uzak durmanıza neden olabilir. Sezgisel olarak yemek için vücudunuza nasıl güveneceğinizi yeniden öğrenmeniz gerekebilir. Bunu yapmak için fiziksel ve duygusal açlığı birbirinden ayırmanız gerekecektir.

Sonuç olarak sezgisel beslenme, fiziksel ve psikolojik ihtiyaçları karşılamak için vücudun doğrudan mesajlarını dinleyip bunlara cevap vererek sağlığı onurlandıran kişisel bir süreçtir.

Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.