ORGAN BAĞIŞI YAPMAK HAYAT KURTARIR

ORGAN BAĞIŞI YAPMAK HAYAT KURTARIR

3-9 Kasım Organ ve Doku Bağışı Haftası. Türkiye’de organ bekleyen çok fazla hasta bulunmasına rağmen, organ bağışı ve nakli sayısı oldukça düşük.

Organ bağışı; bir kişinin hayatta iken serbest iradesi ile tıbben yaşamı sona erdikten sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisi için kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesidir.

Organ bağışı yapmak isteyen kişiler; Sağlık Müdürlüğüne, hastanelerde organ bağışı birimlerine, aile hekimliklerine, E-Nabız üzerinden başvuru yaparak iki tanık huzurunda bir belge hazırlayarak organ bağışı kartına sahip olabilirler. Organ bağışı kartını alan kişinin, bağış kartını her zaman üzerinde taşıması gerekmektedir.

2238 sayılı yasaya göre; 18 yaşını doldurmuş, akıl sağlığı yerinde olan herkes organlarını bağışlayabilir. Ve organ kartı sahibi olabilir.

Ülkemizde; beyin ölümü kavramını anlayamama, donör görünüşünün ve vücut bütünlüğünün bozulacağı endişesi, dini, kültürel ve sosyal nedenler, organların kime takılacağı konusunda ki endişeler, cenazeyi alamama korkusu gibi nedenlerden dolayı organ bağışı çoğu zaman reddediliyor.

Kişi bütün organlarını bağışlamak zorunda değildir. Organ bağışı kartının bir bölümünde bağışlamak istenilen organlarla ilgili seçenek mevcuttur. Organ bağışında bulunan kişinin istemesi halinde bu bölümde işaretlediği organları bağışlayabilir.

Organ bağışında bulunan kişinin yolda, evde ya da kaza yerinde ölümü gerçekleşmiş ise organları alınmaz. Hastane ortamında tıbben beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerin organları alınabilir.

Organ bağışının yasal boyutu nedir? 29.05.1979 tarih ve 2238 sayılı kanunla organ bağışının yasal boyutu belirtilmiştir. Buna göre: Madde 6: 18 yaşını doldurmuş ve mumeyyiz olan her kişiden organ ve doku alınabilmesi için vericinin en az iki tanık huzurunda açık bilinçli ve tesirden uzak olarak önceden verilmiş yazılı ve imtiyazlı veya en az iki tanık huzurunda sözlü olarak beyan edip imzaladığı tutanağı bir hekim tarafından onaylanması zorunludur. Madde 14: Bir kimse sağlığında vücudunun tamamını veya dokularını tedavi, teşhise bilimsel amaçlar için bırakıldığını resmi ya da yazılı bir vasiyetle belirtmemiş veya iki tanık huzurunda açıklanmamış ise, sıra ile eşi, reşit çocukları, ana veya babası, veya kardeşlerinden birisinin; Bunlar yoksa yanında bulunan herhangi bir yakının muvaffakiyeti ile ölüden organ ve doku alınabilir.

Bağışlanan organlar bedel ya da bir çıkar karşılığı başkasına verilemez; 2238 sayılı yasa ile kişilerin belli bir bedel karşılığı organlarını vermeleri yasaklanmıştır.

Kişi isterse organ bağışı kartı sahibi olsa dahi, ailesine bildirerek ve bağış kartını yırtarak fikrinden vazgeçebilir. Organ bağışı hiçbir zaman bağış kartı tek başına yeterli değildir. Ailenin ya da yakınlarının rızası alınmadan kişinin organları alınamaz.

Dinen bir sakıncası var mıdır?

Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu organ bağışını insanın insana yapabileceği en büyük yardım olarak tanımlanmıştır. 06.03.1980 tarih ve 396 sayılı kararı ile organ naklinin caiz olduğunu bildirmiştir. Kuran –ı Kerim’ de Maide suresi 32. Ayet’te “ Kim bir kimseye hayat verirse, o sanki bütün insanlara hayat vermişçesine sevap kazanır.” diye buyrulmuştur.

Yaşıyorken organ bağışı fikrini benimsemeyen insanlar olduğundan, ülkemizde kadavradan organ nakli çok azdır. Oysa daha bilinçli bir toplum sayesinde organlar toprağa karışmak yerine nakil bekleyen insanların hayata karşı daha ümitli bakabilmesini sağlayacaktır.

Diğer ülkelere kıyasla ülkemizde, canlıdan nakil sayısı kadavra donör sayısına göre oldukça azdır. Örneğin, İngiltere’de organ kaynaklarının %80!i kadavra donörden sağlanmaktayken, ülkemizde organ kaynaklarının %70’i canlı donörden sağlanmaktadır.

Türkiye’nin organ bağışı haritası

Ülkemizde kaza sonucu tüm organlarını bağışlayan duyarlı insanlar az da olsa varlar.

Yenikent yolunda meydana gelen kazada ağır yaralandıktan sonra kaldırıldığı hastanede 10 gün sonra hayatını kaybeden 17 yaşındaki Şevval Şimşek’in ailesinin kızlarının tüm organlarını bağışladığı ortaya çıktı. Şevval’in organları böbrek nakli bekleyen babaannesinde bulunduğu 7 kişiye nakledildi. 

Nakli gerçekleştirilen karaciğer, kalp, böbrekler, kornealar ve akciğer nakil bekleyen hastalara nakledilirken, Hastane Başhekimi Op. Dr. Murat Akgül, konuyla ilgili bilgi verdi.

Akgül “Anne ve babadan Allah binlerce kez razı olsun. Belki bu kararı almak başta çok zordu ama inanıyorum ki kızları Şevval’in organlarının hayat verdiği hastaları düşündüklerinde ne kadar doğru bir karar verdiklerini bir kez daha anlayacaklar. Bu bağışı daha da özel kılan birkaç unsur var. Birincisi bütün organların bağışlanması çok nadir oluyor; ikincisi bu bağışın Organ Nakli Haftasında gerçekleşmiş olması ayrı bir sevinç. Üçüncüsü ve bizleri en çok mutlu eden şey ise bağışı kabul eden babanın, hastanemiz çalışanlarından olmasıdır. Anne ve baba çok fedakar ve değerli insanlar. Ayrıca, başhekimi olduğum Yenikent Devlet Hastanesi çalışanlarımızı da bağış ve nakil sürecini çok iyi yönetmeleri dolayısıyla ayrı ayrı kutluyor ve tebrik ediyorum.” dedi.

Organ bağışı hakkında bilgilendirmeler halka iletilmeli. Medya, bu konuda Sağlık Bakanlığı ile çalışmalar yapmalı.

Organ ve Doku Bağışı Haftası’nın bir farkındalık yaratması ve ülkemizde bağış yapan gönüllü sayısının artması dileğiyle…

Unutmayın siz de bağışlayacağınız organlarınızla bir canın yaşamasını veya yaşam kalitesinin artmasını sağlayabilirsiniz! E-Devlet sistemi üstündeki E-Nabız portalından online başvuru yapabilirsiniz.

Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.