SİYASİ BİR DEHA: NİZÂMÜLMÜLK 1

“Abbasî halifesi tarafından kendisine verilen Nizâmülmülk unvanıyla tanınan Ebû Ali Kıvamuddin Hasan b. Ali b. İshak et-Tûsî 10 Nisan 1018’de Horasan’ın eski kültür merkezlerinden biri olan Tûs şehrine bağlı Nukân kasabasında doğdu. Babası Ali bin İshak, Gazneliler Devleti’nin Tûs şehri âmili ve Nukân kasabasının beylerinden idi.”

NİZÂMÜLMÜLK HAYATI

“Abbasî halifesi tarafından kendisine verilen Nizâmülmülk unvanıyla tanınan Ebû Ali Kıvamuddin Hasan b. Ali b. İshak et-Tûsî 10 Nisan 1018’de Horasan’ın eski kültür merkezlerinden biri olan Tûs şehrine bağlı Nukân kasabasında doğdu. Babası Ali bin İshak, Gazneliler Devleti’nin Tûs şehri âmili ve Nukân kasabasının beylerinden idi.”

İlk olarak Halep’te hadis dersleri aldı. Daha sonra İsfahan’da Muhammed b. Ali b. Muhammed’in derslerine katıldı. Buradan başka bir ilim merkezi olan Nişabur’a gitti. Burada  talebe oldu. Ardından Bağdat’ta derslere devam etti. Dönemin büyük âlimlerinden hadis okuyarak hadis ilminde maharet kazanan Nizâmülmülk, bir yandan da dönemin meşhur âlim, edip ve şairlerinin sohbet meclislerine katılıp yazma ve konuşma sanatında ileri bir seviyeye ulaştı.

Hasan, kendisini ilimle geliştirdikten sonra memleketine dönmeye karar verdi. O dönem Tûs’un da içinde bulunduğu Horasan bölgesi, Gazneliler Devleti’nin hakimiyeti altındaydı. Bölgeyi idare etmek için Ebu’l-FazlSûri isimli bir vali atamışlardı. Hasan, babasıyla birlikte Ebu’lFazl’ın yanında çalışmaya başladı.

O sıralarda Horasan, Gazneliler ile bölgeye yeni yerleşen ve şöhretleri her geçen gün artan Selçuklular ile arasındaki rekabete sahne oluyordu. Bu iki taraf arasındaki rekabet, çok geçmeden savaşa dönüştü. Gazneliler ve Selçuklular 1040 yılında Dandanakan’da büyük bir meydan savaşı yaptılar ve Gazneliler büyük bir bozguna uğradı.

Bu savaş sonucunda Horasan artık Selçuklular idaresindeydi. Bütün bunlar yaşanırken Hasan ve babasının yapacak bir şeyi yoktu. Çaresizlik içerisinde Tûs’tan ayrılıp Gazne’ye gittiler. O dönemde devlet kademelerinde görev alacak memur bulmak kolay değildi. Bu yüzden Selçuklular, eski Gazneli amir ve memurlarına, yeni kurdukları devlet kademelerinde görev almaları için fırsat tanıdılar.

Hasan, İbnŞâdân ile geçinemediği için Belh’ten kaçıp Merv şehrine gitmeye karar verdi. Hasan, adaletine güvendiği için Merv’e gelir gelmez Çağrı Bey’in huzuruna çıktı. Kendinden son derece emin, güzel konuşan bu adam Çağrı Bey’in dikkatini çekmişti. Çağrı bey Hasan’ı kendi hizmetine almaya karar verdi ve oğlu Alparslan’ın hizmetine atadı.

Diğer tarih yazılarımızı okumak için tıklayınız.

SİYASİ BİR DEHA: NİZÂMÜLMÜLK 2 serisini okumak için tıklayınız.