İSRAİL-FİLİSTİN 2 /1948-1967

Bu savaşlar neticesinde kurulan örgütler, Filistin kimliğinin oluşturulmasını sağlamışlardır. Filistin halkı önemsenmemeleri neticesinde ve Arap devletlerinin kendi içindeki rekabetlerden dolayı kendi mücadelelerini kendileri yüklenmiştir.

İSRAİL-FİLİSTİN 2 /1948-1967

1948-1951 yılları arasında İsrail, ülkesine birçok Yahudi göçmeni almış, bu göçmenleri boş Filistin köylerine, boş binalara ve çiftlik arazilerine yerleştirmiş ve bununla birlikte, Filistinlilerin dönecek bir evleri, işleyecek toprakları kalmamıştı.

İsrail içinde kalan Filistinliler kendi topraklarında azınlık haline dönüşmüş ve onlara, Avrupa Yahudilerinin yaşadıklarını aratmayan ırkçı bir askeri rejim uygulanmıştı.

Filistinli mülteciler, Lübnan, Ürdün, Suriye, Mısır, Gazze Şeridi Batı Şeria’daki mülteci kamplarına dağılmışlardı. Ürdün dışında vatandaşlık hakları tanınmamış ve siyasal faaliyetleri kuşkuyla karşılanmıştır.

Bu tarihten 1967’ye kadar olan dönem, Nasırcılığın Arap Milliyetçiliğine yeni bir güç katıp, tüm bölgede etkili olduğu dönemdir. Bu dönem Sovyetler Birliği’nin Arap ülkeleri üzerinde etkisinin artmaya başladığı bir dönemdir.

Bu tarihte, Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kurulmuştu. Mısır başkenti Kahire’de kurulan bu örgüt, Mısır başkanı Nasır’ın gözetimi altındaydı. Örgütün başına Ahmet el-Şukayri geçirilmişti. Bu örgüt diğer örgütlere şemsiye vazifesi görmüştür. Bu örgütün ilk kuruluş amacında sorunlara çare bulmak yoktu. Örgütün başındaki kişi ise Filistin halkının yaşadıklarından ve mülteci kamplarından haberi olmayan kişidir.

Bu tarihte Yaser Arafat liderliğinde, El-Fetih kurulmuştur. Bu örgüt diğer örgütlerden daha çok üyeye sahipti ve bu örgütle birlikte Filistin örgütleri silahlı mücadeleye başlamışlardı.

1966 yılında, Suriye’de Baas Partisi’nin iktidara geçmesiyle birlikte Suriye-İsrail gerginliği artmış, Suriye ile Mısır arasında savunma anlaşması imzalanması, Suriye ve Ürdün’den İsrail’e karşı sürdürülen gerilla faaliyetleri nedeniyle, İsrail’in kendisini kuzey ve güneyden iki devlet arasında sıkışmış hissetmesinden dolayı, Haziran 1967’deki Arap-İsrail savaşı gündeme gelmiştir.

İsrail’in Suriye’ye saldıracağını istihbarat örgütleri aracılığıyla öğrenen Mısır, Suriye’yi yalnız bırakmayacağını belirtmiş, 19 Mayıs’ta BM’ye başvurmuş, BM askeri gücünün Sina’yı boşaltmasını talep ederek, Sina’ya asker çıkarmıştır. Ürdün Kralı Hüseyin ise, 30 Mayıs’ta Kahire’ye giderek Ürdün-Mısır savunma paktına imza atmıştır.

5 Haziran’da başlayan, “Altı Gün Savaşı” ya da “Haziran Savaşı” 11 Haziran’da sona ermiştir. Mısır Hava Kuvvetlerinin yok edilmesiyle Sina’ya yüklenen İsrail, 9 Haziran’da bütün Sina’yı ele geçirmiş ve Süveyş Kanalına dayanmıştır. Bu süre zarfında Kudüs’ün Arap elinde olan bir bölümü ve Ürdün Irmağının batı yakasının tamamı ellerine geçmiştir. 7 Haziran’da BM Güvenlik Konseyi ateşkes çağrısı yapmış ve Ürdün kabul etmişti. Daha sonra Mısır kabul etmiş, 10 Haziran günü de Suriye kabul etmişti.

1967 savaşı sonunda kabul edilen BM Güvenlik Konseyi kararına göre, İsrail işgal ettiği topraklardan çekilmesi, barış içinde ve güvenlik ve tanınmış sınırlar içerisinde yaşanması hakkını kabul etmekteydi. Mısır, Ürdün ve İsrail kararı tanımış ancak Suriye tanımamıştır.

1967 Arap-İsrail savaşının Filistin açısından en önemli sonucu ise kendi mücadelelerinin sorumluluğunu kendilerinin üstlenmesidir. 1967’deki yenilgiden sonra FKÖ, tamamen yeni bir yapılanmaya gitmiş, İsrail karşısında gerileyen askeri güç yerine, ilerleyen gerillaya dönüşerek uluslararası alanda önemi artmıştır. El-Fetih lideri Yaser Arafat’ın başa geçmesinden sonra FKÖ, bağımsız bir politika izlemeyi öngörerek, Filistin’in milli kimlik oluşturmasını sağlamıştır.

1967 savaşı, Arap coğrafyası açısından psikolojik ve ekonomik açıdan ağır sonuçlar getirmiştir. 1950’lerde reformlar ve Arap Milliyetçiliği sloganlarıyla iktidara gelen rejimler, güç kaybederek, bazı ülkelerde iktidar değişikliği yaşanmıştı.

Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.