Bu savaşlar neticesinde Filistin-İsrail arasındaki mücadele bitmemiş, günümüzde hala devam etmektedir. Düşmanlık duygusunun körüklenmesinin en büyük sebebi Filistin halkının sorunlarının önemsenmemesidir.
İSRAİL-FİLİSTİN 1 /1948-1967
İsrail-Arap savaşlarının kökeni, İsrail devletinin kuruluşundan öncesine dayanıyor. Bu mücadeleler, Filistin adıyla tanınmayan bu topraklar Osmanlı Devleti’ne aitken başlamıştı.
1930 ve 1940 yıllarında, Almanya’da Nazilerin iktidara gelmesinden sonra düşünce ve uygulamaları zorla veya farklı yollarla diğer ülkelere yayması olağan durumu krize dönüştürmüştü. Ekonomilerinin çökmesinden sonra sığınabilecekleri ülkelerin kapılarını kapatması, Avrupa’nın ve Ortadoğu’nun Musevilerine gidebilecek yer bırakmamıştı.
1945 yılında savaşın ardından, Avrupa’nın Almanya işgali altındaki bölgelerde Musevilerin çoğu öldürülmüş, sağ kalanlar ise genelde kamplarda yaşıyorlardı. Batı Avrupa’dan gelenler ise ülkelerine dönerek zorlukla karşılaşmadan tekrar adapte olmuşlardı. Doğu ve Orta Avrupa’dan gelenler ise büyük sorunlarla karşılaşmışlar ve geri dönmek istedikleri zamanda şiddet ve düşmanlıkla karşılaşmışlardı. Bunların pek çoğu Vaad Edilmiş Topraklara gitmeyi ve yaşanacak olayları göze almayı tercih etmişlerdi.
İngiltere hükümeti, 2 Nisan 1947 tarihinde, Milletler Cemiyeti’nden aldığı mandayı Birleşmiş Milletlere iade edeceğini ilan etti. 15 Mayıs 1948’de mandaya son verilmesi ve geri çekilme kararı alındı.
İngiltere’nin, Nisan 1947’de BM’ye başvurması ile BM Filistin Özel Komitesi kurulmuştur. Bu komite, Filistin’deki durumu inceleyecek ve bir rapor hazırlayacaktı. Yahudilerin işbirliği yaptığı ancak Arapların karşı çıktığı bu komite, Yahudilerin nüfusun üçte birine, toplam arazinin ise %6’sına sahip olduğunu tespit etmişti. Raporunda İngiliz mandasına son verilmesini ve Filistin’e bağımsızlık verilmesini tavsiye etmişti.
Bu karar ile Filistin halkı kendi ülkesinde azınlık durumuna düşmüştü. Ülkelerine hâkim olma ümitleri yok olmuştu. Filistin halkını evlerinden, topraklarından ve mallarından eden bu olay onların aklında el-Nakba yani “Felaket” olarak kalmıştır. Taksim kararında; İngiltere, ABD ve Sovyetler Birliği belirleyici olmuştur.
Bu kararın duyulmasıyla birlikte, Araplar ile Yahudilerin yaşadığı şehirlerde çatışmalar başlayarak hızla yayılmıştır. Bu çatışmalar 15 Mayıs 1948 tarihinde İngiltere’nin Filistin’den çekileceğini açıklamasıyla daha da artmıştır. Filistin tam bir kaosa sürüklenmişti ve dağınık Arap güçleri, disiplinli Haganah güçlerine dayanamamış ve İsrail devleti içinde kalan Arap merkezleri Yahudilerin eline geçmişti. Birçok Filistinli topraklarından kaçmak zorunda kalmıştı.
İsrail, 14 Mayıs 1948’de manda gününün son bulmasından birkaç saat önce, onlar için ayrılan topraklarda İsrail devletini kurduklarını ilan ettiler. Filistin bu devletin kurulmasını engellemek için savaşıyordu. Şimdi ise Arap devletlerinden destek gelmişti.
İsrail devletinin kurulması ve komşu Arap devletlerinin silahlı mücadeleye girmesiyle çatışma, uluslararası boyut kazanmıştı. Bununla birlikte Filistin için mücadele, Arap-İsrail savaşına bürünmüştü. İsrail devletini ilan etmesiyle birlikte, Mısır, Suriye, Lübnan, Ürdün ve Irak kuvvetleri Filistin’e gelmeye başlamış ve İsrail’e karşı harekete geçmişlerdi.
1948 Arap-İsrail savaşı yaklaşık bir yıl sürmüştü. Araplar, ilk zamanlar bir üstünlük sağlamıştı ancak, ateşkes sırasında, Sovyetler Birliği Çekoslovakya kanalı aracılığıyla silah sağlayıp insan gücüne takviye yapması sayesinde İsrail toparlanmış ve üstünlüğü ele almıştır. Diğer yandan ise Arap koalisyonu, hanedan rekabetleri ve milli rekabetler sebebiyle güç kaybetmişti.
Arapların savaşı kazanamayacağı anlaşılmış ve 1949’da ateşkes görüşmeleri başlamıştı. Bu savaş sonucunda, İsrail toprak oranını %78’e çıkarmış, Filistin ise sadece %22’ye sahipti.
Filistin sorunu Arap-İsrail sorununa dönüşmesinin yanında, bu savaş sonucunda ağır bir Filistin mülteciler sorunu ortaya çıkmıştı. Ne var ki, Yahudi mülteciler meselesine gösterilen hassasiyet, Filistin mülteciler meselesine gösterilmemişti.
Diğer yazılarımız okumak için tıklayınız.