Kadında var olan veya gebeliğe bağlı oluşabilecek olumsuz durumları zamanında teşhis etmek ve tedavi etmek, gebeyi doğuma hazırlamak amacıyla yapılan tüm çalışmalara doğum öncesi bakımı denilir.
DOĞUM ÖNCESİ BAKIMIN AMAÇLARI
- Gebelik sırasında oluşabilecek hastalıkların saptanma ve tedavi düzeyini yükseltmek
- Doğum öncesinde anneyi gebelik, beslenme, egzersiz vb. konularda eğitmek
- Anneyi doğuma bedenen ve psikolojik olarak hazırlamak
- Doğumun nerede, nasıl, kim tarafından yapılacağına karar vermek
DOĞUM ÖNCESİ BAKIMI VE İZLEM TAKVİMİ
Doğum öncesi izlem sıklığı 28. gebelik haftasına kadar 4 haftada bir, 36.haftaya kadar 2-3 haftada bir ve sonrasında her hafta olacak şekilde önerilir.
Dört tane doğum öncesi izlem bulunmaktadır. Bunlar;
1.izlem: Gebeliğin ilk 14 haftası içinde ( en az 30 dakika)
2.izlem: Gebeliğin 18-24 haftaları arasında ( en az 20 dakika)
3.izlem: Gebeliğin 30-32 haftaları arasında ( en az 20 dakika)
4.izlem: Gebeliğin 36-38 haftaları arasında ( en az 20 dakika)
DOĞUM ÖNCESİ BAKIMI İZLEMİNDE YAPILMASI GEREKEN MUSYENE VE İŞLEMLER
- Anamnez alma ( öykü alma)
- Fizik muayene
- Karnın dıştan elle muayenesi
- Fetüs kalp seslerinin kontrolü
- Rutin laboratuvar tetkikleri
- Non stres test
1.Anamnez Alma
Anamnez de gebeye sorular sorulur. Bu sorular; kişisel bilgiler, tıbbi öykü, ailede olan hastalıklar, alışkanlıklar (sigara vb.), önceki gebeliklerin öyküsü vb. gibi sorulardır
Mevcut gebeliğin anamnezinde; son adet tarihi, belirtiler, şikayetlerinin olup olmadığı sorulur. Son adet tarihine göre tahmini doğum tarihi hesaplanır. Son adetin ilk gününe 7gün ekleyip, 3 ay geri gidilerek ( veya 9 ay eklenerek) hesaplanır.
2.Fizik Muayene
Gebenin solunumun rahat olup olmadığı gözlemlenir. Kansızlık yönünden ağız mukozası ve göz konjonktivalarının rengine bakılır. Boy ve kilo ölçümü, kan basıncı ölçümü, nabız, ödem kontrolü, varis olup olmadığı mutlaka fizik muayene bakılmalıdır.
3.Karnın Dıştan Elle Muayenesi
Karnın dıştan elle muayenesinde leopold manevraları kullanır. Bu manevralarla Fundus yüksekliği, fetüsün geliş şekli belirlenir ve gebeliğin 5.ayından sonra uygulanır. Muayenede el ve parmak hareketleri yumuşak olmalı ve eşit şekilde bastırılmalıdır.
4.Fetüsün Kalp Seslerinin Kontrolü
Ultrasonografi ile gebeliğin 7.haftası sonunda bebeğin kalp atışının olup olmadığı belirlenebilir ve hızı öğrenilir. Normalde fetüs kalp sesi dakikada 120-160’dır. Bu değerlerin dışında olması fetüsün sağlığını tehlikeye sokar.
5. Rutin Laboratuvar Tetkikleri
Gebelik tanısı beta HCG’nin kan veya idrarda tespitiyle konur. Gebe muayenesinde yapılan rutin laboratuvar tetkikleri şunlardır;
Tam kan sayımı
Kan grubu ve Rh faktörü
İdrar muayeneleri
Enfeksiyon tarama testleri
Glikoz tolerans testi
PAP-smear testi
Ultrasonografi
Smear testi
Ultrasonografi
6.Non Stres Test
Fetüs kalp atımlarının sayısını, fetüs hareketleri ile uterus kasılmaları ile olan ilişkisini, fetüsün iyilik halini değerlendiren bir testtir. Doğum eyleminde bile kullanılır.
NST cihazının prob adında iki alıcı ucu vardır ve gebenin karnının üzerine sabitlenir. Problardan biri uterus kasılmalarını diğeri ise fetüs kalp seslerini algılar. Bu işlem yaklaşık 20 dakika sürer. NST uygulamaları 37.gebelik haftasından sonra haftada bir, 40.gebelik haftasından sonra üç günde bir tekrarlanır.
BURÇİN ÖZCAN
Diğer yazılarımızı okumak için tıklayınız.